Ο Άγιος Ευαγγελιστής και Απόστολος Λουκάς, που ήταν όχι από τους δώδεκα αλλά από τους εβδομήντα μαθητές του Κυρίου, προσέφερε στην ανθρωπότητα το μεγαλύτερο θησαυρό: Το Ιερό Ευαγγέλιο και τις Πράξεις τον Αποστόλων. Δεκαπέντε χρόνια μετά την Ανάληψη του Χριστού, έγραψε όσα άκουσε από τον Απόστολο Παύλο και άλλους Αποστόλους, περί της ζωής του Κυρίου. Το τρίτο κατά σειρά από τα Ιερά Ευαγγέλια της Εκκλησίας μας ανήκει στον Ευαγγελιστή Λουκά. Αυτός μόνο αναφέρει για τη γέννηση του Τιμίου Προδρόμου και για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Αυτός διηγείται ζωηρότερα τη Γέννηση του Χριστού. Και αυτά τα άγια Πάθη του Χριστού, τα περιγράφει παραστατικότατα, με περισσότερες λεπτομέρειες. Επίσης κατέγραψε τις περισσότερες παραβολές μέσα στο Ευαγγέλιό του.
Η καταγωγή του ήταν από την Αντιόχεια της Συρίας. Ήταν Έλληνας και από μικρός ασχολήθηκε με τα γράμματα. Γνώριζε πολύ καλά τα Εβραϊκά και την Συριακή γλώσσα και φυσικά την Ελληνική. Βλέπει κανείς στο Ευαγγέλιο του και στις Πράξεις του να χειρίζεται την Ελληνική γλώσσα, όσο κανείς άλλος. Όπως ήταν φυσικό μέχρι την νεανική του ηλικία πίστευε στην ειδωλολατρική θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων, την οπoία είχε διδαχθεί από τους γονείς του. Από μικρός ήταν πολύ έξυπνος και φιλομαθής. Κατόπιν πήγε στην Αίγυπτο, η Αλεξάνδρεια τότε ήταν η πόλη των γραμμάτων.
Όταν μεγάλωσε, ήρθε στην Ελλάδα και γνώρισε καλά την Ελληνική σοφία. Το επάγγελμα του ήταν γιατρός αλλά και ζωγράφος. Όμως ο μεγάλος σταθμός της ζωής του υπήρξε η συνάντηση του με τον Απόστολο Παύλο. Τον κορυφαίο Απόστολο γνώρισε όταν εκείνος έκανε την πρώτη αποστολική του πορεία.
Πήγε στη Θράκη, στη Μακεδονία, στη Θεσσαλία, στην Αχαΐα, στην Πελοπόννησο, στην Ασία, στην Λυκία, στην Κιλικία, στην Κύπρο, στην Συρία, στο Ιλλυρικό και σ’ όλη την Ιουδαία. Δίδαξε παντού. Αναμφισβήτητα ο Λουκάς υπήρξε όχι μόνο ο απλός συνοδός και προσωπικός γιατρός του Αποστόλου Παύλου, αλλά παράγοντας που συνέβαλε ενεργά και επέδρασε αποφασιστικά και με ιδιάζοντα ευεργετικό τρόπο, στην επιτυχία του χριστιανικού κηρύγματος σε ολόκληρο τον εθνικό κόσμο. Και αυτό, γιατί ο Λουκάς, λόγω των προσωπικών του γνωριμιών, χάρις στο ιατρικό του επάγγελμα, άνοιγε κατά τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο όλες τις πύλες και τις οδούς, για την ευκολότερη και πιο πειστική διάδοση του ευαγγελικού κηρύγματος μεταξύ όλων των κοινωνικών στρωμάτων και τάξεων του λαού.Παρακολουθεί τον Παύλο με ενθουσιασμό και αυτοθυσία σε πολλά μέρη από τις επόμενες περίφημες αποστολικές περιοδείες του. Συγκεκριμένα κατά την δεύτερη αποστολική πορεία ακολούθησε τον Παύλο από την Τρωάδα της Μικρ. Ασίας στους Φιλίππους της Μακεδονίας. Κατά την τρίτη πορεία, τον ακολούθησε από τους Φιλίππους έως τα Ιεροσόλυμα και από την Καισαρεία της Παλαιστίνης μέχρι τη Ρώμη
Και δεν είναι μόνον αυτά τα θαυμαστά, που έκανε και έγραψε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Λένε, ότι πρώτος αυτός ζωγράφισε, τρεις εικόνες της Θεοτόκου. Την παριστάνει να κρατάει στην αγκαλιά της το Χριστό. Υπάρχει μάλιστα παράδοσης, πού αναφέρει, ότι τις έδειξε στην ίδια την Παναγία, η όποια μόλις τις είδε, τις εύλογησε. Από τις τρεις άγιες αυτές εικόνες, η μία είναι στην Πελοπόννησο, στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, η άλλη λένε, ότι βρίσκεται στη μικρά Ρωσία, στη πόλη Βιλίνα, και η τρίτη βρίσκεται στο Μοναστήρι του Κύκκου της Κύπρου. Μετά το μαρτυρικό τέλος του Απ. Παύλου, γύρισε στην Ελλάδα. Περπατώντας ο Απόστολος από τόπο σε τόπο και διδάσκοντας παντού το κήρυγμα του Ευαγγελίου, έφτασε και στη Θήβα όπου ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα. Γκρέμισε τους ναούς των ειδώλων και έκτισε Ναούς Χριστιανικούς. Προχώρησε στην Ασία, έφτασε μέχρι την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Τη Θήβα όμως την είχε ως κέντρο. Η διδασκαλία του εκεί δημιούργησε πολλές αντιδράσεις. Έγινε στόχος των Ρωμαίων. Όλος ο συρφετός των ειδωλολατρών ήταν τότε εναντίον του. Τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν πολύ. Τέλος τον κρέμασαν σε ηλικία 80 ετών. Οι Χριστιανοί πήραν το Άγιο Λείψανο του, και το έθαψαν στο Πολυάνδριο. Από τον τάφο του έβγαινε μύρος που ευωδίαζε όλη την περιοχή. Στον τάφο του έγιναν πολλά θαύματα.Ο Θεός για να τον δοξάσει, κάθε χρόνο την ημέρα της μνήμης του, στις 18 Οκτωβρίου, έβρεχε κολλύριο, που με αυτό αλείφονταν, όσοι είχαν ασθένεια στα μάτια, και θεραπεύονταν αμέσως.Το τίμιο λείψανο του μεταφέρθηκε επί του Αυτοκράτορα Κωνστάντου το 313 μ.Χ. από τον Άγ. Αρτέμιο, σαν θησαυρός πολύτιμος, στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Άγιος Λουκάς είναι ο πολιούχος της Λαμίας. Στις 18 Οκτωβρίου του 1944, ημέρα της εορτής του Αγίου Λουκά, η Λαμία απελευθερώνεται από τα γερμανικά στρατεύματα. Ο πανεύφημος απόστολος λατρευόταν πιθανόν από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στον ομώνυμο λόφο μέσα στο κάστρο του οποίου λειτουργούσε μικρός ναός του Ευαγγελιστή Λουκά. Πάνω στα ερείπια του λησμονημένου αυτού ναού κτίστηκε το 1857 το ιστορικό εκκλησάκι, όπως σώζεται μέχρι σήμερα. Εκεί ο ευσεβής λαός της Λαμίας από τότε εκπληρώνει το ιερό χρέος προς τον Αγ. Λουκά, ο οποίος ως προστάτης φυλάσσει την πόλη κατά τις θυελλώδεις εποχές της ιστορίας, ως ιατρός θεραπεύει τα νοσήματα των ασθενών και ως άγιος λυτρώνει τις ψυχές των πιστών. Η ημέρα λοιπόν του εορτασμού του Αγίου Λουκά σήμανε την ανάσταση της Λαμίας. Ύστερα από τυραννία τριών χρόνων και έξι μηνών ο στρατός της χιτλερικής κατοχής εγκαταλείπει την πόλη.